De acordo ao avance da Contabilidade Trimestral do INE, durante o primeiro trimestre de 2020, a economía española experimentou un retroceso que se estima no -4,1% en taxa interanual, fronte ao crecemento do 1,8% rexistrado no trimestre precedente. Respecto ao trimestre anterior, a caída do PIB foi do -5,2%. Con todo, o propio INE advirte nunha nota técnica de que as revisións que levarán a cabo deste dato probablemente serán dunha “magnitude maior que a habitual”.

Obviamente, o comportamento do PIB durante este trimestre quedou determinado pola propagación da pandemia de COVID-19 e o parón económico derivado da situación. Primeiro, pola interrupción das cadeas de subministración internacionais que provocou unha retardación ou paralización dalgúns procesos produtivos en España e, logo, polas medidas de confinamento decretadas tanto en España como nos principais países desenvolvidos, o que causou unha caída da demanda sen precedentes.

A parálise da actividade tamén se trasladou ao mercado de traballo. O número de ocupados, en termos de emprego equivalente a tempo completo, aínda non reflicte en toda a súa magnitude o impacto da pandemia. A súa redución interanual é do -0,6%, o que representa unha diminución de 102.000 empregos nun ano. Unha variable que reflicte de maneira máis clara, segundo o INE, os efectos da pandemia e das restricións de mobilidade e de actividade adoptadas no mercado de traballo, é o número de horas efectivamente traballadas, que se reduciron un -4,2% en termos interanuais durante o primeiro trimestre de 2020.

Por sectores, todos eles reduciron o número de horas efectivamente traballadas, aínda que o impacto do brote de COVID-19 foi máis intenso nos servizos, cunha caída do -5,5% e, sobre todo, na construción, (-9,8%). O número de horas efectivamente traballadas na industria reduciuse un -2,8% respecto ao mesmo trimestre do ano anterior.

Perspectivas
Aínda que parece claro que a economía española experimentará en 2020 unha profunda recesión nunca antes vista, existe incerteza sobre a súa magnitude. O posible rango de variación da taxa de crecemento do PIB é moi amplo. Segundo as previsións da Cámara de Comercio de España, en 2020, a caída do PIB podería oscilar entre o -7% no mellor dos escenarios posibles dada a situación actual, e o -11% se se tardase en restaurar a normalidade e producísese unha destrución intensa do tecido empresarial. Neste último escenario, a caída interanual do PIB durante o segundo e terceiro trimestre do ano podería superar o -15%.
En paralelo, o mercado de traballo recibirá todo o impacto da recesión. A evolución da taxa de paro podería alcanzar o 30% da poboación activa ao longo do segundo e terceiro trimestre do ano, no peor dos escenarios, rexistrando para o conxunto de 2020 unha taxa media do 26%. No caso de tomar as medidas adecuadas para conter a destrución de empresas e para incentivar a recuperación da actividade produtiva, a caída do emprego podería acoutarse e a taxa de paro en 2020 situarse na contorna do 22% de media anual.

Canto antes levántese o confinamento da poboación e recupérese a actividade produtiva, máis acoutado será o impacto; aínda que hai que ter en conta que sectores craves na estrutura produtiva da economía española como o comercio, o turismo ou o transporte de viaxeiros, poderían tardar en recuperar a normalidade necesaria. Ademais, hai que destacar os problemas de liquidez aos que se están enfrontando unha maioría das empresas, sobre todo pemes e autónomos, cuxos ingresos son nulos mentres que boa parte dos gastos fixos mantéñense. O resultado podería ser unha destrución sen precedentes do tecido empresarial, de non tomarse medidas adicionais ás xa anunciadas polo Executivo.

Este esborralle económico excepcional esixe medidas contundentes, capaces de xerar confianza e dispostas a aproveitar o potencial que supón a colaboración público-privada.
Neste sentido, o Pleno da Cámara de España, aprobou onte un Documento de Propostas para a recuperación e reconstrución social e económica de España co ánimo de contribuír ao diálogo construtivo para superar o impacto no tecido produtivo da pandemia do COVID-19. Estas propostas parten da consideración da empresa como a figura esencial do sistema económico, xeradora de emprego e riqueza para o conxunto da sociedade.

Sobre esta base, a Cámara de España insta o deseño en paralelo e á articulación efectiva de medidas transversais en dous sentidos: actuacións a curto prazo, orientadas á fase de recuperación económica; e outras reformas estruturais para a fase de reconstrución, cun horizonte a 10 anos.

Como complemento a estas medidas horizontais, a Cámara de España traballa tamén na concreción de propostas para sectores relevantes da economía española e que están a sufrir un impacto significativo como consecuencia da pandemia.

O marco de aplicación desta batería de medidas debería ser un gran Acordo Nacional de recuperación e para a reconstrución, froito do consenso entre os axentes políticos, económicos, empresariais e sociais.