A Enquisa de Poboación Activa (EPA) publicada hoxe polo Instituto Nacional de Estatística, correspondente ao cuarto trimestre de 2021, continúa reflectindo a recuperación gradual manifestada en anteriores trimestres, que permitiu pechar o pasado exercicio co maior nivel de ocupación dos últimos 13 anos. Segundo as previsións da Cámara de Comercio de España, este ano poderían crearse outros 870.000 postos de traballo.

En canto ao emprego, a ocupación aumenta en 153.900 persoas en relación co terceiro trimestre de 2021, o que representa unha subida trimestral do 0,8%. En termos interanuais, a comparativa co cuarto trimestre de 2020 evidencia un incremento do 4,4% (840.700 ocupados máis). Do mesmo xeito que nos trimestres anteriores, a poboación nova presenta as maiores subidas porcentuais en termos interanuais, sendo o aumento do emprego do 41,4% no grupo de 16 a 19 anos e do 17,2% no rango de 20 a 24 anos. En termos comparados coa situación previa á crise sanitaria, aínda que a ocupación creceu durante este cuarto do ano con relación ao mesmo período de 2019, as horas traballadas aínda están por baixo, de modo que o número total neste trimestre de 2021 é un 3,8% inferior ao do último cuarto de 2019.

No que respecta ao desemprego, o número de persoas desempregadas continúa descendendo, cunha caída do 9,2% nas persoas nesta situación en relación co terceiro cuarto de 2021. Se se compara co mesmo período de 2020, o descenso interanual rexistrado foi do 16,2%. Con iso, a taxa de paro sitúase no 13,3% da poboación activa, por baixo do 14,6% rexistrado durante o terceiro trimestre de 2021 e 2,8 puntos por baixo da taxa de paro observada hai 12 meses. Pola súa banda, o desemprego xuvenil reduciuse levemente para situarse no 30,7% (31,5% no terceiro trimestre).

Con respecto á situación das familias, a cifra de fogares con todos os seus membros activos en paro continúa coa traxectoria descendente iniciada no segundo trimestre de 2021, rexistrando unha nova caída de 98.200 fogares en relación co terceiro trimestre do mesmo ano, ata situarse en 1.023.900 unidades. Iso supón, en termos interanuais, unha redución do 14,5% (173.200 fogares). Deste xeito, nun terzo dos fogares españois (33,1%) non hai ningún activo ou todos están en situación de desemprego (33,7% no trimestre anterior).

Por último, cabe destacar que, a diferenza dos resultados do trimestre anterior, aumenta o número de traballadores por conta propia, con respecto ao terceiro cuarto do exercicio (3,1%), e en termos interanuais (3,4%). Esta subida interanual é consecuencia en gran parte do notable incremento do 14,2% no número de empregadores. En sentido inverso, os empresarios sen asalariados ou traballadores independentes experimentaron un leve descenso do 0,9% no último ano.

Perspectivas

Os datos do mercado laboral continúan reflectindo o camiño cara á recuperación da nosa economía, superando o nivel de emprego rexistrado antes da pandemia. A Cámara de Comercio de España estima un incremento do emprego en torno ao 4,9% para o conxunto do ano 2022.

Neste contexto, resulta indispensable consolidar o papel protagónico do noso mercado de traballo na política económica, de modo que esta conxuntura sirva de impulso para avanzar e materializar as reformas estruturais pendentes. E neste sentido, é mester continuar na senda da creación de máis emprego e de maior calidade, cara a un mercado de traballo que dea cabida a todos os perfís poboacionais, garantindo a inclusión daqueles colectivos con maiores problemas de empregabilidade, como @desemplear de longa duración, persoas maiores de 45 anos e persoas mozas. Trátase, en definitiva, de que o noso mercado laboral sexa capaz de absorber a oferta existente, e para iso, é necesario acometer a revisión e consecuente modernización das políticas activas de emprego, a redución da burocracia e os custos vinculados ao proceso de contratación laboral, e ofrecer unha formación para a inserción laboral que, de maneira compasada, aborde as novas e futuras necesidades do mercado.

A nosa economía require, por tanto, seguir avanzando nas reformas estruturais que xa tiña pendentes antes do estalido da pandemia, pero que na actualidade cobran aínda máis relevancia. E neste camiño, o impulso dos fondos Next Generation EU representa unha gran oportunidade. Pero a magnitude da súa contribución ao crecemento económico e á modernización do noso país dependerá en gran medida da velocidade coa que se xestionen estes recursos e o destino e o alcance dos mesmos. E neste contexto, o papel das empresas é crucial, como impulsoras da actividade produtiva e xeradoras de emprego e investimento. Por iso, resulta indispensable asegurar o acceso efectivo das nosas empresas aos fondos dispoñibles, co foco posto nas pemes, axilizando e automatizando trámites e procesos administrativos, garantindo a información e asesoramento aos potenciais beneficiarios e administracións involucradas, e todo iso, da man da colaboración público privada.

Atopámonos ante un desafío extraordinario como país para executar eses investimentos e reformas vinculadas aos fondos Next Generation EU, nun escenario de reactivación co que perviven, ademais das incógnitas expostas pola evolución da pandemia, o contexto inflacionario, a subida dos custos e os problemas de aprovisionamento. E neste punto, hai que destacar a delicada situación que atravesan as nosas empresas. Situación que debe ponderarse á hora de abordar e implementar as reformas previstas, entre as que destaca a laboral, de modo que non representen unha carga engadida ás xa soportadas polo noso tecido produtivo.